EGE BÖLGESİ MADENCİLER DERNEĞİ

DENİZLİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

Denizli ili gerek sanayi (tekstil, iplik, dokuma, tuğla-kiremit ve mermer vb.) ve ekonomi gerek turizm açısından Batı Anadolu Bölgesinin önemli illerinden biridir ve Batı Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit durumundadır. Denizli ilinin her üç bölge üzerinde de toprakları vardır.

Genel Müdürlüğümüzün Denizli ili ve yakın çevresinde yaptığı çalışmalar sonucunda önemli endüstriyel hammadde ve metalik maden yatağı ve zuhurları ortaya çıkarılmıştır.  Bunlardan en önemlileri mermer (traverten), kum-çakıl, kuvarsit, manganez ve krom olarak sayılabilir. Balıkesir'den sonra Türkiye'nin ikinci büyük mermer ve traverten yatakları, Denizli ilinde bulunmaktadır. Kocabaş ve Kaklık mevkilerinde büyük traverten rezervleri bulunmaktadır. 1979 yılında ilk tesisin kurulmasıyla faaliyete başlayan mermer sanayii, daha sonraki yıllarda da gelişmesini sürdürmüştür. Mermer dışında endüstriyel hammaddeler bakımından Merkez ilçe kuvarsit ve kum-çakıl bakımından önemli potansiyele sahiptir. Merkez ve Buldan ilçelerinde toplam 772.500 m3  mümkün kum-çakıl rezervi, Merkez ilçesine ait Şirinköy sahasında ise toplam 82.500.000 ton kuvarsit rezervi tespit edilmiştir. Bunun dışında; Çal ilçesinde Kaklık yatağında çimento hammadesi olarak kullanılmaya elverişli 29.500.000 ton kireçtaşı ve 13.000.000 ton kil-marn rezervi tespit edilmiştir. Bu bölgede bir çimento fabrikası faaliyettedir.

Metalik madenler bakımından ildeki önemli metalik madenler krom ve manganez cevherleşmeleridir. İl genelindeki önemli krom yatak ve zuhurları genelde Acıpayam ve Tavas ilçelerinde yer almaktadır. Bu sahaların toplam rezervi 1.070.000 tondur. Türkiyenin en önemli manganez yatağı bu ilde bulunmaktadır. İldeki en önemli manganez cevherleşmeleri ise Tavas ve Kale ilçelerinde gözlenmektedir. Bu ilçelerdeki toplam manganez rezervi yaklaşık 4.000.000 ton olarak belirlenmiş olup, kalan rezerv miktarı yaklaşık 2.700.000 tondur. Tavas-Ulukent manganez yatağından yılda 20.000 ton dolayında cevher üretilmektedir.

Genel Müdürlüğümüz Denizli ilinde gerek kömür gerek jeotermal açısından da çalışmalar gerçekleştirmiş ve bunların sonucunda Çivril ve Tavas ilçelerinde linyit yatakları ile Sarayköy, Buldan ve  Acıpayam  ilçelerinde  de  linyit  zuhurları  belirlenmiştir.  Çivril  ilçesindeki  Tokça  sahasında 10.066.000 ton görünür+muhtemel, Tavas ilçesindeki Kurbalık ve Narlıköy sahalarında ise toplam 19.934.000 ton mümkün rezerv bulunmaktadır. Tokça  sahasında  zaman zaman  üretim yapılmaktadır.  Denizli  ili  jeotermal  kaynakları  bakımından  ülkemizde  önemli  bir  yere  sahiptir. Kızıldere, Tekkehamam, Bölmekaya, Yenice, Gölemezli, Pamukkake, Çardak, Buldan, Karahayıt ve Babacık yörelerindeki sıcak su kaynakları çok amaçlı kullanılmaları sayesinde il turizmi ve sanayisinde önemli rol oynamaktadır.  Kaplıca ve kaplıca tesisi ısıtılmasında kullanılan bu jeotermal kaynaklardan Kızıldere ve Tekkehamam sıcak su kaynakları, Sarayköy’ün ısıtılmasında da kullanılabilecek niteliktedir. Genel Müdürlüğüzün yaptığı sondajlar sonucunda Kızıldere sahasında 137-241ºC sıcaklık ve 820 lt/sn debi, Tekkehamam sahasında ise 116-168ºC sıcaklık ve 27 lt/sn debiye sahip akışkan görünür hale getirilmiştir. Yapılan çalışmalarla ülke potansiyeline 600 MW ve
11.5 MW termal güce sahip jeotermal enerji kazandırılmıştır.

ASBEST (Asb)
Çal (Süller, Bekilli, Uçkuyu, Poyrazlı, Ikizbaba) zuhurları
Tenör :Lif uzunlukları 4 mm
Rezerv :Rezerve yönelik çalışma yoktur.

BAKIR-KURŞUN-ÇİNKO (Cu-Pb-Zn) Tavas-Kızılcabölük Sahası
Tenör  :% 0.8 Cu
Rezerv :300.000 ton görünür+muhtemel rezerv.

ÇİMENTO HAMMADDELERİ (Çmh) Kaklık Yatakları
Kalite :Orta
Rezerv :29.500.000 ton kireçtaşı, 13.000.000 ton kil-marn rezervi vardır.

DİYATOMİT (Diy)
Sarayköy (Karakıran, Tırkoza) Sahası
Kalite :Orta
Rezerv :Rezerve yönelik çalışma yoktur.

JİPS (Jips)
Sarayköy, Yeşilyurt Sahası
Kalite :Mercek seklinde
Rezerv:2.000.000 ton muhtemel rezerv.

KROM (Cr)
Acıpayam-Karaismailler sahaları
Tenör :% 35-46 Cr2O3
Rezerv  :260.000 ton görünür+muhtemel rezerv.
Acıpayam-Alaattin sahası
Tenör:% 33 Cr2O3
Rezerv:4000 ton görünür+muhtemel rezerv.
Tavas-Kozlar sahası
Tenör:% 42 Cr2O3
Rezerv :5594 ton görünür+muhtemel rezerv.
Tavas-Mevlütler sahası
Tenör :%40-52 Cr2O3
Rezerv  :600.000 ton görünür+muhtemel rezerv.
Tavas-Uzunoluk sahası
Tenör  :%36-44 Cr2O3
Rezerv :200.000 ton görünür+muhtemel rezerv.
KUM-ÇAKIL (Kçm) Merkez-Kocadere Sahası
Kalite :Orta
Rezerv:120.000 m3 mümkün rezerv.
Merkez-Eldenizler Sahası
Kalite  :İyi
Rezerv :225.000 m3 mümkün rezerv. Yatak işletilmektedir.
Buldan-Kadıköyü Sahası
Kalite :İyi
Rezerv :112.500 m3 mümkün rezerv. Yatak işletilmektedir.
Merkez-Karakurt Sahası
Kalite :Düşük kaliteli olup yıkanarak kullanılabilmektedir
Rezerv :240.000 m3    mümkün rezerv.
Merkez-Göveçli Sahası
Kalite :Düşük
Rezerv :Rezerve yönelik çalışma yoktur.
Merkez-Kuruçay sahası
Kalite:Orta
Rezerv :60.000 m3 mümkün rezerv.
Çal-Kuyucak sahası
Kalite:Orta
Rezerv :Rezerve yönelik çalışma yoktur.
Acıpayam-Köke Köyü sahası
Kalite  :Orta, beton agregasi olarak kullanilmaktadir
Rezerv:15.000 m3 mümkün rezerv.
KUVARSİT (Qz) Şirinköy Sahası
Tenör  :% 91-96.6 SiO2
Rezerv :17.500.000 ton görünür, 55.000.000 ton muhtemel rezerv.

KÜKÜRT (S)
Gölemezköy-Aşağı Tırkaz-Çambaşı Sahaları
Tenör :% 10 S
Rezerv  :45.000 ton görünür+muhtemel rezerv.

MANGANEZ (Mn)
Tavas-Ulukent, Çağırgangözü, Kale- Dodupınarı ve Tavas-Erdoğmuş Sahaları
Tenör :% 22-51 Mn
Rezerv :4.000.000  ton  görünür+muhtemel,  55.000  ton  mümkün  rezerv.  Ulukent  yatağı işletilmektedir. Diğer iki yatak ise geçmiş yıllarda işletilmiştir.

MANYEZİT (Mag)
Hırsızdere Sahası
Tenör :% 41.9-43.7  MgO, %3.4-5.1 SiO2,%3.1-3.5 CaO
Rezerv :450.000 ton görünür+muhtemel+mümkün rezerv.

MERMER (Mr)
Tavas-Vakıfköy Sahası
Kalite:Orta
Rezerv  :72.000 000 m3 muhtemel rezerv.
Acıdere Mah-Killik, Zeytinlieğrek ve Etence Sahaları
Kalite :Orta
Rezerv  :42.500 000 m3 jeolojik rezerv. Traverten yatakları işletilmektedir.

SEPİYOLİT
Serinhisar-Kocapınar sahası
Tenör :% 14.4 MgO;  % 11  Fe2O3 ve % 5.5 Al2O3
Rezerv  :116.359 ton görünür sepiyolitik kil rezervi.
Acıpayam sahası
Tenör :% 75 paligorskit-simektit içerikli
Rezerv :110.317 ton görünür rezerv.

ZIMPARA (Zım)
Buldan Sahası
Tenör:% 50  Al2O3,  cevher  mineralleri  korund,  hematit,  manyetit,  kuvars,  margarit  ve kloritoyittir.
Rezerv:6.000 ton muhtemel rezerv.

LİNYİT

JEOTERMAL

*  MTA, 1996. Türkiye Jeotermal Envanteri
** MTA, 2005. Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri
*** DPT, 2001. 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik Özel İhtisas Komisyonu, Enerji Hammaddeleri Alt Komisyonu Jeotermal Enerji Çalışma Grubu raporu, Not: Sondajlardaki potansiyel değerleri, kuyuların ilk üretim debilerinin toplamına göre hesaplanmıştır.